جمهوری اسلامی ايران اخيراً از گروهی از کشورها دعوت کرد در روز های پانزدهم و شانزدهم ماه جاری از تاسيسات هسته ای ايران بازديد کنند. ديپلماتها می گويند چين، روسيه و اتحاديه اروپا در بازديدهای روزهای شنبه و يکشنبه شرکت نکرده اند. آمريکا نيز دعوت نشده بود. اما دست کم الجزيره، کوبا، مصر، سوريه و ونزوئلا دعوت ايران را پذيرفته اند.
جفری يانگ از صدای آمريکا در گفتگو با چند تن از تحليل گران در واشنگتن نظر آن ها را در خصوص انگيزه های ايران جويا شد.
بسياری از ناظران اين پيشنهاد ايران را رد کرده و می گويند ايران هرگز آن بخش هايی را که به برنامه احتمالی توليد سلاح های هسته ای مربوط می شود در معرض ديد قرار نخواهد داد. با اين حال به گفته تحليل گران ايران بر اين باور است که از اين بازديد بهره خواهد برد.
ايران برای برنامه های هسته ای خود همواره تحت انتقاد شديد قرار داشته است. گرچه ايران اصرار دارد فعاليت های هسته ای اش برای توليد برق بوده ، اما بسياری از کشورها ، تهران را متهم می کنند که عملاً به دنبال توليد سلاح های هسته ای است. سوظن ها نسبت به صلح آميز بودن برنامه های هسته ای ايران زمانی شدت گرفت که تاسيسات مخفی غنی سازی اورانيوم در نزديکی قم در سپتامبر سال ۲۰۰۹ ميلادی ، برملا شد.
چند هفته قبل ايران از چند کشور جهان دعوت کرد از سايت غنی سازی اورانيوم در اطراف نطنز و همچنين تاسيسات آب سنگين در نزديکی اراک بازديد کنند. مجارستان به عنوان نماينده اتحاديه اروپا، روسيه ، چين و دو کشور از گروه پنج بعلاه يک از جمله کشورهايی بودند که از آن ها برای بازديد در روزهای پانزدهم و شانزدهم ژانويه سال جاری دعوت شده بود. از کشورهای عضو جنبش عدم تعهد نيز برای اين بازديد دعوت بعمل آمده است.
کاترين اشتون مسئول سياست خارجی اتحاديه اروپابلافاصله اعلام کرد مجارستان در اين بازديد شرکت نخواهد کرد.
اَلِکس وطن خواه تحليل گر موسسه خاورميانه در واشنگتن می گويد هدف ايران به روشنیاِعمال نفوذ بر روند گفتگوهايی است که در خصوص برنامه های هسته ای ايران برگزار خواهد شد. آقای وطن خواه می گويد: «آن ها می گويند هدف دعوت ازکشورهای مختلف، قبل از دور جديد مذاکرات با کشورهای ۵ + ۱ که قرار است هفته آينده برگزار شود نشان دادن حُسن نيتِ ديپلماتيک ايران است.»
گروه پنج بعلاوه يک به ۵ کشور عضو دائمی شورای امنيت سازمان ملل متحد به علاوه آلمان اطلاق می شود. دور جديد گفتگوهای اين کشورها با ايران بيست و يکم ژانويه و بيست و دوم ماه ژانويه، که برابر اول و دوم بهمن ماه جاری است، در استانبول برگزار خواهد شد.
جوزف سيرين سيونه تحليل گر مسائل هسته ای و مدير بنياد پلاشيرز می گويد: «ايران دو هدف از دعوت خود دارد، اول آنکه ايران می خواهد نشان دهد از انعطاف پذيری برخوردار است. يعنی نشان دهد که برای گفتگو آماده است و دوم اين که ايران می خواهد تاسيسات هسته ای خود را که تاسيسات اصلی هستند به مقامات ارشد کشورها نشان دهد و به آن ها بقبولاند که در استفاده از اين تاسيسات مصمم است و تحت هيچ شرايطی حاضر به از دست دادن آن ها نيست.»
جيمز اَکتون يکی ديگر از کارشناسان امور هسته ای در بنياد کارنگی برای صلح بين المللی متذکر می شود که هدف از اين بازديد تلاشی از سوی ايران است که می خواهد توجه جهانی را از تعهدات بين المللی خود منحرف کند.. آقای اکتون میگويد: «به نظر من هدف ايران از دعوت از يک عده از سفرای خارج اين است که نشان دهد برنامه های هسته ای اش شفاف بوده است. البته اگر بخواهيد برنامه هسته ای خود را شفاف نشان دهيد بايد با آژانس بين المللی انرژی اتمی همکاری کامل و فعالانه داشته باشيد. بنابراين فکر می کنم اين بيشتر يک شيرين کاری تبليغاتی است که به عکس خود بدل شده است.»
جيمز اکتون از موسسه کارنگی می گويد ايران با حذف لندن و واشنگتن ، اشتباه بزرگی مرتکب شد و ادامه می دهد: «فکر می کنم اگر ايران از همه کشورهای عضو ۵ +۱ دعوت می کرد در موقعيت تبليغاتی قوی تری قرار می گرفت. و سپس با افتخار اعلام می کرد که آمريکا و بريتانيا دعوت اين کشور را برای «شفاف سازی» در زمينه برنامه های هسته ای، رد کرده اند. قصور در دعوت از اين کشورها به روشنی جمهوری اسلامی ايران را از وِجهه عمومی که به دنبال آن بود محروم کرد.»
جوزف سيرين سيونه می گويد ايران تنها بر روسيه و چين تاکيد داشت زيرا اين دو عضو گروه ۵ + ۱ در ماه ژوئن سال گذشته به قطعنامه سازمان ملل متحد در اِعمال چهارمين دور از تحريم های جديد عليه تهران رای دادند. تهران فکر می کرد شرکت اين دو کشور در بازديد از تاسيسات هسته ای ايران ممکن است آرای مسکو و پکن را در حمايت از تحريم های بيشتر در آينده تغيير دهد. سيرين سيونه که در سال ۲۰۰۵ برای بازديد از تاسيسات هسته ای در نزديکی اصفهان به ايران سفر کرده است می گويد: «اين بازديد شبيه به نمايش های از قبل طراحی شده بود، يک نمايشی که ما را بردند، چرخاندند و خارج کردند و در تمام مدت دوربين های تلويزيون دولتی فيلمبرداری می کرد. ايران می خواست نشان دهد که با دادن اجازه به کارشناسان برای اين بازديد چقدر شفاف عمل می کند. البته اين نمايش به آنچه بازرسان بايد برای تعيين دقيق ماهيت برنامه های هسته ای ايران انجام دهند هيچ شباهتی نداشت.»
سرگئی لاوروف وزير امور خارجه روسيه و ديگران گفته اند برای ايجاد شفافيت کامل در زمينه برنامه های هسته ای ايران هيچ جايگزينی برای آژانس بين المللی انرژی اتمی نمی توان يافت.
در همين حال محمدرضا كارشكی معاونت نيروی هوايی ارتش جمهوری اسلامی ايران از توليد انبوه بمب‌های هوشمند با کلاهک دوهزار پوندی خبر داد و آن را از قويترين بمب‌های دنيا دانست. وی گفت جمهوری اسلامی ايران هيچ محدوديتی در بكارگيری اين بمب ها ندارد. به گزارش خبرگزاری فارس، اين مقام ارشد نظامی افزود در نسل سوم اين بمب‌ها كه در دست طراحی و ساخت است، برد آنها بواسطه نصب موتور بر روی بمب به يکصد كيلومتر، خواهد رسيد.
اما در خبرهای ديگر طی هفته ای که گذشت گزارش هايی منتشر شد مبنی بر اينکه سازمان های اطلاعاتی آمريکا معتقدند رهبران ايران هنوز تصميم قطعی برای توليد سلاح اتمی نگرفته اند. ديويد آلبرايت کارشناس تسليحات اتمی می گويد فشارهايی که طی ماه های اخير بر ايران وارد شده روند غنی سازی اورانيوم را کند کرده است اما با اين وجود، ايران ظرف شش ماه تا يک سال، امکان توليد سلاح هسته ای را دارد.
ديويد آلبرايت می گويد طی ماه های اخير تحريم های اعمال شده عليه جمهوری اسلامی به همراه عواملی همچون عدم توان فنی متخصصان ايرانی و حمله سايبری به سيستم کامپيوتری تاسيسات اتمی ايران باعث کندی روند غنی سازی اورانيوم در ايران شده است.
آقای آلبرايت که روز پنجشنبه در مرکز تحقيقاتی وودرو ويلسون در واشنگتن سخن می گفت تاکيد کرد ايران برای ادامه برنامه اتمی خود محتاج ديگر کشورهاست و به همين علت تحريم های عليه جمهوری اسلامی موثر واقع شده است. اين کارشناس اتمی می گويد: «برنامه اتمی ايران بومی نيست و ايران نمی تواند مواد و لوازم کليدی اوليه را خودش توليد کند تا مستقلا به ساختن سانتريفيوژهای گازی بپردازد. به همين علت تحريم ها همراه با محدوديت های تجاری، دسترسی ايران به اين مواد کليدی را دشوار کرده است.»
ديويد آلبرايت می گويد در خصوص تحريم ها چالش کنونی شرکت های چينی هستند که به عنوان واسطه، مواد لازمی که از اروپا وارد شده را در اختيار ايران قرار می دهند.
طی سال های اخير، تحقيقات ديويد آلبرايت در خصوص برنامه اتمی ايران مورد توجه مقام های آمريکايی قرار گرفته است آقای آلبرايت می گويد بر اساس تحقيقاتش، به نظر می رسد مواد کليدی مورد نياز برای توليد سانترفيوژهای موسوم به پی يک در حال اتمام باشد و ايران برای خريد مواد لازم برای ساخت سانتريفيوژهای پيشرفته تر با مشکل روبروست.
در همين حال آقای آلبرات تاکيد می کند با وجود مشکل تهيه مواد و لوازم اوليه، ايران ممکن است بتواند در حدود هزار دستگاه سانترفيوژ پيشرفته توليد کند که بيش از پنج برابر ظرفيت غنی سازی سانتريفيوژهای پی يک را خواهد داشت و اين امر امکان توليد سريع بمب اتم را فراهم خواهد کرد.
آقای آلبرايت می گويد: «اگر ايران بخواهد به سرعت به بمب اتم دست يابد، می تواند ظرف يک سال بمب توليد کند. ايران اکنون توان توليد بمب اتم را دارد ولی عوامل ديگری مانع از چنين اقدامی می شود. ايران می داند که مثلا اگر در تاسيسات نطنز به توليد بمب اتم بپردازد، اين تاسيسات هدف حمله نظامی قرار خواهد گرفت.»
ديويد آلبرايت توضيح می دهد که اگر ايران بخواهد ظرف شش ماه تا يک سال به سلاح اتمی دست يابد بايد از تاسيسات مخفيانه خود بهره گيرد. وی تاکيد می کند هرچند مقام های ايرانی تصميم قطعی برای توليد بمب هسته ای نگرفته اند اما در جهت دستيابی به سلاح اتمی حرکت می کنند.
در خبرهای ديگر نيويورک تايمز از تلاش گروه حماس در جلوگيری از حمله ها ی موشکی گروه های تندرو فلسطينی از نوار غزه به خاک اسرائيل خبر داده و می نويسد حماس که کنترل نوار غزه را در دست دارد با تقويت نيروها درمرز با اسرائيل تلاش می کند مانع از آن شود که گروه ها ی ستيزه جوی کوچک فلسطينی با موشک خاک اسرائيل را هدف قرار دهند و اين نشانه نگرانی حماس از احتمال حمله گسترده نظامی اسرائيل به غزه در پی موشک پرانی های هفته های اخير است.به نوشته اين روزنامه محمود زهار از رهبران حماس به گروه های کوچک فلسطينی از جمله جهاد اسلامی و کميته مقاومت خلق هشدار داده است از حمله به خاک اسرائيل خودداری ورزند. نيويورک تايمز می افزايد مقام ها ی بلند پايه مصری در ديدار بارهبران حماس به آنها هشدار داده اند خطر حمله نظامی اسرائيل به غزه در صورت ادامه موشک پرانی ها جدی است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر